Owies należy do stosunkowo młodych roślin uprawnych. Pojawił się kilka tysięcy lat później niż jęczmień i pszenica. Do Europy przywędrował razem z tą ostatnią z Azji, jako towarzyszący jej chwast. Pierwsze znaleziska tej rośliny pochodzą ze Szwajcarii z okresu brązu (1500-700 lat p.n.e.). Na terenach polskich pierwsze ślady owsa datowane na ok. 700 lat p.n.e. odnaleziono w Biskupinie, jednak uprawa tego zboża na większą skalę rozpoczęła się dopiero w VIII wieku.
Medycyna chińska przypisuje owsu naturę termiczną ogrzewającą, słodki i delikatnie gorzki smak. Ma działać kojąco, leczyć układ nerwowy i rozrodczy, wzmacniać śledzionę-trzustkę, usuwać cholesterol z przewodu pokarmowego i naczyń krwionośnych oraz wzmacniać mięsień sercowy. Ponieważ owies jest bardzo bogaty w krzem, ma wspierać regenerację układu kostnego i tkanki łącznej.
Wartość odżywcza i energetyczna owsa jest stosunkowo duża, zawiera 2-3 razy więcej tłuszczu w porównaniu do innych zbóż (formy oplewione zawierają ok. 4-7% tłuszczu, ziarniaki nagie nawet do 9% tłuszczu). Tłuszcz ten składa się z w 40% z kwasu linolowego (zapobiega sklerozie, szczególnie zalecany w diecie starszych osób), kwas oleinowy 35% (polecany do smażenia) oraz kwasu palmitynowego 20%. Ziarno pozbawione łuski przewyższa wartością odżywczą wszystkie pozostałe gatunki zbóż, gdyż zawiera oprócz dużej ilości tłuszczu około 15% białka (m.in. awenina i awenolina) i 2% włókna surowego. Ziarno owsa zawiera węglowodany, wśród których najwięcej jest skrobi. Są także rozpuszczalne polisacharydy i celuloza. Ponadto lipoproteiny, aminokwasy, peptydy, sterole, saponiny, witaminy z grupy B (B1, B2, B6), kwas pantotenowy, witaminę E, kwas fitonowy, sole mineralne, w tym rozpuszczalną w wodzie krzemionkę. Wyróżnia się ponadto wysoką zawartością wapnia, magnezu, sodu, miedzi i lecytyny. Polisacharydy nieskrobiowe tworzą tzw. błonnik, niezbędny w codziennej diecie człowieka.
